Diagram Ishikawy — do czego służy?

diagram Ishikawy

Gdy pojawiają się poważne błędy produkcyjne, nie wystarczy tylko zapobiec bieżącym kryzysom. To rozwiąże komplikacje tylko na krótką chwilę. By rozwiązać problem na stałe i pozbyć się go w sposób permanentny, należy dotrzeć do pierwotnej przyczyny jego powstania. Pomóc w tym mogą różne narzędzia analityczne, zwłaszcza te należące do metodologii Lean, a jeden z nich — diagram Ishikawy — omówimy dziś szerzej.

Diagram Ishikawy — definicja

Nazwa „diagram Ishikawy” pochodzi od nazwiska jego twórcy, profesora Uniwersytetu Tokijskiego Kaoru Ishikawe. Bywa też nazywany diagramem przyczynowo-skutkowym lub diagramem rybiej ości, ze względu na swoją budowę. Tworzymy go w celu dokładnego prześledzenia wszystkich czynników oraz powiązań pomiędzy nimi, które przyczyniają się do powstawania trudności. Ishikawa założył, że każdy błąd ma swoją przyczynę, na którą składa się wiele różnych faktorów. Diagram przedstawia wizualnie dany problem wraz z jego potencjalnymi przyczynami, co pomaga w przypadku, gdy podejrzewamy kilka różnych powodów jego powstawania.

Jak stworzyć diagram Ishikawy?

O tym, jak prawidłowo sporządzić diagram rybiej ości, tak aby spełnił swoją rolę, z pewnością nauczymy się podczas szkolenia z Effektive Problem Solving. Przede wszystkim nie jest to zajęcie dla jednej osoby. Do przeprowadzenia rzetelnej analizy potrzeba koniecznie zespołu, złożonego z kilku pracowników różnych działów, dysponujących wiedzą z obszaru występowania błędu (np. technolog, operator procesu, kierownik).

Diagram rozpoczynamy od głowy ryby, czyli określenia występującego problemu. Następnie rysujemy linię od ogona do głowy. Jako ości wychodzące z kręgosłupa rysujemy główne kategorie powodów. Często stosuje się tutaj model 5M, zaproponowany przez samego Ishikawę, gdzie przyczyny możemy przyporządkować do 5 głównych kategorii:

  • Manpower (człowiek)
  • Machinery (maszyny)
  • Materials (materiały)
  • Methods (metody)
  • Management (zarządzanie)

W kolejnym kroku dopisujemy do dużych ości podrzędnych im mniejszych ości, czyli konkretne przyczyny. Wyłania je zespół w trakcie burzy mózgów, np. w kategorii Manpower — brak doświadczenia, zmęczenie, Machinery — awaria systemu itp. Każdy z elementów ryby analizujemy stopniowo, w celu wytypowania najbardziej prawdopodobnej przyczyny problemu i znalezienia rozwiązania.

Korzyści korzystania z diagramu przyczynowo-skutkowego

Diagram Ishikawy pozwala przejrzyście zaprezentować wszystkie możliwe przyczyny występowania problemu i powiązać je ze skutkami. Jest efektem wspólnej pracy całego zespołu i pomaga podejść do trudności w sposób systematyczny i uporządkowany. Co więcej, jest prostym do wdrożenia narzędziem i pozwala szybko wprowadzić działania korygujące.